Serviks Kanseri: Önlenebilir ve Erken Teşhis Edilebilir
Serviks ağzı kanseri, dünyada kadınlarda meme kanseri ve kalın bağırsak kanserinden sonra üçüncü sıklıkta görülürken, ülkemizde onuncu sıradadır. Nedeni tamamen aydınlatılmış bir kanser olup önlenebilir bir hastalıktır. Bir ülkede rahim ağzı kanserinden kaynaklı ölümü engellenen kadın sayısı, o ülkenin sağlık hizmetleri yönünden gelişmişliği ve kadına verilen değer ile doğru orantılıdır. Rahim ağzında gelişen bir kanser türü olan Serviks Kanseri, tarama yöntemleri ile erken tanı alarak hastalığa bağlı ölüm oranlarının büyük oranda azaltılabildiği kanıtlanmıştır.
Risk Faktörleri ve Tarama Yöntemleri
Serviks kanserinde belirli risk faktörleri vardır ve şöyle sıralanabilir: Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonu, erken yaşta cinsel yaşam (16 yaşından önce), çok eşlilik, sigara, sağlıksız beslenme (meyve ve sebzeyi az tüketmek), çok doğum, beslenme faktörleri, genetik faktörler, bağışıklık sisteminin ilaçlarla baskılanması. Tarama ve erken teşhis ile tam tedavisi mümkün olan rahim ağzı kanseri, günümüzde kanserden ölüm nedenleri arasında çok geridedir. Tarama ve kontrollerini düzenli yaptıran bir kadının rahim ağzı kanserinden ölmeyeceğini söylemek mümkündür. Bu sebeple Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de ülke çapında taramaları önermektedir.
HPV Enfeksiyonu ve Aşılar
Günümüzde serviks kanserinin %99,9’una HPV enfeksiyonunun yol açtığı bilinmektedir. HPV’nin tespit edilmesi ile erken dönemde rahim ağzındaki kanser öncülü değişikliklere işaret ederek kanser teşhisini kolaylaştırmaktadır. Rutin tarama içinde yer alan HPV testleri virüsün tespiti esasına dayanmaktadır. Ülkemizde ulusal kanser tarama standartlarına göre 30-65 yaş arası her kadın 5 yılda bir HPV testi ile taranmaktadır.
Belirtiler ve Erken Teşhis
Serviks’te kanser öncesinde gelişen değişiklikler genellikle belirti vermez. Ancak pelvik muayene, Pap Smear testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir. Bununla birlikte belirtilerini şöyle sıralamak mümkündür: Düzensiz âdet, âdet dönemleri arasında veya cinsel ilişki sonrası anormal lekelenme ve kanamalar; normalden daha uzun süren veya daha ağır seyreden âdet kanaması; cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı; vajinal rahatsızlıklar, artan veya alışılmadık türde, kokulu akıntı; menopoz sonrası kanama görülmesi.
Koruyucu Önlemler ve Aşılar
Bugün artık HPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcut olup, DSÖ 9-14 yaşlarındaki kız çocuklarının aşı yaptırmasını önermektedir. Bunun dışında 30 yaşından itibaren tarama testlerinin düzenli bir şekilde yaptırılması, güvenli cinsel ilişki, cinsel aktivite sırasında kondom kullanılması, erkeklerin sünnet olması, sigara kullanılmaması, sebze ve meyve tüketiminden zengin beslenme ve bütün bu konular üzerine eğitimler yapılması ile rahim ağzı kanserleri önlenebilmektedir.
Erken Teşhis ve Tedavi
Önlenebilir olan, erken teşhis edildiğinde tedavisi %100 olan ve buna bağlı ölümlerin tamamen engellenebildiği rahim ağzı kanserinde de bütün kanser türlerinde olduğu gibi erken teşhis çok önemli olup, erken teşhis için de özellikle risk grubundaki kişilere yönelik taramalar çok önemlidir. Ülkemizin her yerinde mevcut olan Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) bütün kanser türlerine yönelik taramalar ücretsiz olarak yapılmaktadır. İlimizde de Afyonkarahisar Devlet Hastanesi içinde ve Toplum Sağlığı Merkezinde yer alan KETEM’lerde ücretsiz tarama ve eğitimlerimiz sürekli olarak yapılmaktadır. Özellikle 30-65 yaş arası bütün kadınlarımızı serviks kanseri taraması için Merkezlerimize bekliyoruz.
Dünya Sağlık Örgütü Verileri
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre rahim ağzı kanseri, dünyada ortadan kaldırılabilecek ilk kanser türü olabilir.